Odkąd pamiętam, to Rynek w Nowym Sączu był oznakowany jako skrzyżowanie o ruchu okrężnym (soro) potocznie zwane rondem. Zawsze mnie to zastanawiało, dlaczego tak jest, skoro na skrzyżowaniu i w odległości do 10 m od tego skrzyżowania nie można się nawet zatrzymywać (oczywiście poza sytuacjami wynikającymi z warunków ruchu – np. w celu ustąpienia pierwszeństwa pojazdom lub pieszym). Od pewnego czasu zajmuję się tematyką organizacji ruchu w różnych miejscach w Polsce – postanowiłem więc przeanalizować tę kwestię. Poniżej historia działań, które trwają już ponad 15 miesięcy.
Standardowo, jak to w mieście na prawach powiatu, zwróciłem się do Prezydenta Nowego Sącza o projekt organizacji ruchu. Oczywiście w wersji elektronicznej poprzez epuap. Otrzymałem informację, że nie posiadają projektu w wersji elektronicznej. W dalszych działaniach okazało się, że nie posiadają żadnego projektu, bo stary „zarchiwizowali”.
Skoro Prezydent Nowego Sącza, ani jednostka podległa, czyli Miejski Zarząd Dróg, nie posiadali projektu organizacji ruchu, to wystąpiłem do prezydenta, jako organu zarządzającego ruchem w Nowym Sączu, o weryfikację organizacji ruchu na Rynku w Nowym Sączu. Było to w lipcu 2022 roku. Na mój wniosek nie zareagowano w żaden sposób. W związku z tym przystąpiłem do kolejnego etapu działań.
Jeśli jakaś instytucja nas (obywateli) lekceważy, zazwyczaj jest nad nią inna, która może podjąć działania. W przypadku organizacji ruchu nadzór pełnią Minister Infrastruktury (dla dróg w zarządzie GDDKiA) oraz wojewodowie – dla pozostałych dróg.
W połowie września 2022 r. skierowałem więc wniosek do Wojewody Małopolskiego o podjęcie działań w trybie nadzoru i zweryfikowanie organizacji ruchu na Rynku w Nowym Sączu. Pracownicy tego urzędu chętnie współpracują w takich sytuacjach i niezwłocznie wystąpili do MZD w Nowym Sączu o dokumentację, przekazując mój wniosek. Okazało się, że współpraca nie będzie łatwa:
Pismem z 20 września 2022 r. znak: WI-V.8170.24.2022 zwróciliśmy się z prośbą o przekazanie do oceny kopii (skanu) zatwierdzonego projektu organizacji ruchu dla ul. Rynek w Nowym Sączu wraz ze stosownymi opiniami. Jednocześnie w załączniku przekazaliśmy korespondencję wnioskodawcy z prośbą o zajęcie stanowiska w przedmiocie kwestii w niej poruszonych. W odpowiedzi na nasze wystąpienie nie otrzymaliśmy aktualnego projektu organizacji ruchu drogowego odzwierciedlającego obecny stan oznakowania, lecz projekt organizacji ruchu, którą zaplanowano do wprowadzenia do końca 2029 r. Dodatkowo Miejski Zarząd Dróg w Nowym Sączu, mimo naszej prośby o zajęcie stanowiska w przedmiocie kwestii poruszanych przez wnioskodawcę, nie ustosunkował się do nich.
W odniesieniu do powyższego, ponownie zwracamy się o przekazanie do oceny kopii (skanu) aktualnego zatwierdzonego projektu organizacji ruchu dla ul. Rynek w Nowym Sączu wraz ze stosownymi opiniami. Prosimy również o zajęcie stanowiska
w przedmiocie kwestii poruszonych przez wnioskodawcę w korespondencji, która stanowiła załącznik do pisma z 20 września 2022r.
Na to pismo Wojewody Małopolskiego dyrektor MZD w Nowym Sączu odpowiedział w sposób następujący:
(…) Projekt organizacji ruchu, na podstawie którego wykonano obecnie funkcjonujące na Placu Rynek oznakowanie poziome oraz pionowe, najprawdopodobniej został zarchiwizowany. W trakcie funkcjonowania istniejącej organizacji ruchu, jedynie utrzymywaliśmy stan istniejący oznakowania funkcjonujący na nowosądeckiej starówce od kilkunastu lub nawet kilkudziesięciu lat. Wobec powyższego Zarząd przystąpił
do sporządzenia nowej dokumentacji dla przedmiotowego placu oraz dla strefy płatnego parkowania na terenie miasta Nowego Sącza.(…) pragniemy wyjaśnić, że przedmiotowy plac nie stanowi jednego skrzyżowania o ruchu okrężnym, a układ 6 skrzyżowań połączonych ze sobą odcinkami dróg jednokierunkowych, które tworząc zespół skrzyżowań, nadają charakter ruchu okrężnego na Placu Rynek. Również na podstawie samej geometrii całego układu drogowego oraz poszczególnych elementów, jak chociażby geometrii wlotów poszczególnych skrzyżowań w obszarze Placu
Rynek lub odległości pomiędzy kolejnymi skrzyżowaniami, można stwierdzić, że droga ta nie stanowi jednego skrzyżowania. Zgodnie z powyższym zarzuty odnośnie zakazu zatrzymywania się na skrzyżowaniu oraz w odległości 10 m przed i za skrzyżowaniem są bezpodstawne. Nadto wskazujemy, że zatoki parkingowe zlokalizowane na Placu Rynek, umiejscowione są w miejscach gdzie ulica przebiega po prostych w planie odcinkach oraz z zapewnieniem wymaganych odległości od skrzyżowań. Inną kwestią jest tutaj nie stosowanie się kierujących do oznakowania poziomego oraz pionowego oraz ogólnych przepisów ruchu drogowego i zatrzymywanie się oraz parkowanie w miejscach niedozwolonych, często w obszarze skrzyżowań.
W ten sposób zarządzający ruchem przyznał, że oznakowanie informuje kierowców, że Rynek w Nowym Sączu jest skrzyżowaniem o ruchu okrężnym, ale w praktyce jest traktowany jako zbiór 6 skrzyżowań. Dodatkowo przyznał, przez 20 lat obowiązywania nowych przepisów, nie zrobił nic w celu doprowadzenia oznakowania do zgodności z przepisami.
W związku z tym Wojewoda Małopolski przeprowadził działania edukacyjne wobec zarządzającego ruchem w Nowym Sączu, zawierając w swoim piśmie wyciąg z przepisów:
Zgodnie z zapisem § 36 ust. 1 rozporządzenia Ministrów Infrastruktury oraz Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 31 lipca 2002 r. w sprawie znaków i sygnałów drogowych (Dz.U.2019.2310 ze zmianami), cyt.: Znak C-12 ,,ruch okrężny” oznacza, że na skrzyżowaniu ruch odbywa się dookoła wyspy lub placu w kierunku wskazanym na znaku.
Na Rynku w Nowym Sączu jedyną wyspą jest plac, na którym znajduje się Ratusz Miejski, zatem ruch odbywa się dookoła tego placu. Na skrzyżowaniach dróg dochodzących do Placu Rynek, z drogą biegnącą wokół niego, nie stwierdzamy innych wysp, np. mini rond, dookoła których mógłby odbywać się ruch okrężny. Skoro na wlotach ulic dochodzących do Placu Rynek zastosowano znak C-12, to kategorycznie należy stwierdzić, że Plac Rynek w Nowym Sączu jest jednym skrzyżowaniem o ruchu okrężnym. Poza tym znak C-12 oznacza skrzyżowanie – pojedyncze skrzyżowanie, a idąc Państwa rozumowaniem, skoro na Placu Rynek jest 6 skrzyżowań o ruchu okrężnym, to każdy wlot na konkretne skrzyżowanie powinien być oznakowany znakiem C-12 i A-7 łącznie z drogą obiegającą ten plac.Zatem, prosimy o niezwłoczne doprowadzenie organizacji ruchu na Placu Rynek w Nowym Sączu do stanu zgodnego z przepisami ruchu drogowego.
Mając na uwadze powyższe prosimy o wzięcie pod rozwagę, przy projektowaniu nowej organizacji ruchu dla Placu Rynek w Nowym Sączu:
- Pozostawienie skrzyżowania o ruchu okrężnym ze wszystkimi konsekwencjami dotyczącymi skrzyżowań, m.in. likwidacją miejsc postojowych i przystanku autobusowego znajdującymi się na jego tarczy, lub
- Wprowadzenie ruchu jednokierunkowego znakami D-3 – droga jednokierunkowa wraz ze znakiem D-1 – droga z pierwszeństwem a w przeciwnym kierunku na skrzyżowaniach znak B-2 – zakaz wjazdu (jak ma to miejsce obecnie) oraz innych znaków, np. wymaganych do strefy płatnego parkowania. Natomiast na wlotach znak A-7 – ustąp
pierwszeństwa lub B-20 – STOP wraz odpowiednim wariantem znaku nakazu, tj.: C-2 – nakaz jazdy w prawo lub C-6 – nakaz jazdy prosto lub w prawo, oznaczającego kierunek jazdy. Takie rozwiązanie pozwoli na pozostawienie miejsc parkingowych i przystanku autobusowego na płycie Rynku.Dodatkowo w obydwu wariantach, ze względu na ruch dwukierunkowy na ul. Lwowskiej, należy na skrzyżowaniu ulic: Lwowskiej, Jagiellońskiej i Placu Rynek wymalować linie oddzielające ruch z ewentualną powierzchnią wyłączoną z ruchu oraz przesunięcie znaków z ul. Lwowskiej na Plac Rynek (ul. Jagiellońska jest wyłączona z ruchu).
Ponadto przypominamy o konieczności wymalowania linii przystankowej P-17, ponieważ przystanek autobusowy na Placu Rynek jest bez zatoki. Przepisy ruchu drogowego nie przewidują wyłączeń od oznakowania dróg znakami P-17. Dodatkowo miejsca zatrzymań autobusów komunikacji zbiorowej, naszym zdaniem, należy uznać za miejsca szczególnie niebezpieczne, ponieważ piesi nieczekający na odjazd autobusu z przystanku mogą się nagle wyłonić zza stojącego pojazdu, dlatego przystanki autobusowe bez zatok powinny być bezwzględnie, dodatkowo oznakowane znakiem P-17.
Na zakończenie tego edukacyjnego pisma Wojewoda Małopolski odniósł się również do wskazanej wcześniej argumentacji o „archiwizacji projektu organizacji ruchu”, jak i do obowiązku przeprowadzania okresowych kontroli dróg:
(…) zwracamy uwagę, że niedopuszczalnym jest archiwizowanie aktualnie obowiązującego projektu organizacji ruchu. Zgodnie z § 12 ust. 5 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 23 września 2003 r. w sprawie szczegółowych warunków zarządzania ruchem na drogach oraz wykonywania nadzoru nad tym zarządzaniem (Dz.U.2017.784), cyt.: Niezależnie od kontroli, o której mowa w ust. 3, organ zarządzający ruchem przeprowadza co najmniej raz na 6 miesięcy kontrolę prawidłowości zastosowania, wykonania, funkcjonowania i utrzymania wszystkich znaków drogowych, urządzeń sygnalizacji świetlnej, urządzeń sygnalizacji dźwiękowej oraz urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego umieszczonych na drogach jemu podległych. Mając na uwadze powyższe, rodzi się pytanie: Na jakiej podstawie stwierdzają Państwo właściwy stan oznakowania na Placu Rynek w Nowym Sączu, skoro obowiązujący projekt organizacji ruchu został zarchiwizowany?
To ostatnie pytanie jest aktualne do praktycznie wszystkich zarządców dróg – jak sprawdzają stan oznakowania, jeśli nie istnieje dokumentacja mająca być podstawą do analizy? Ale o tym niebawem w innych wpisach.
Na podstawie powyższych wytycznych MZD w Nowym Sączu podjął decyzję, że potraktuje Rynek w Nowym Sączu jako zbiór skrzyżowań i opracował nowy projekt organizacji ruchu, który okazuje się być obarczony błędami skutkującymi niezgodnością z obowiązującymi przepisami. Podzieliłem się z autorami projektu swoimi zastrzeżeniami.
Jak poinformowały lokalne media – w czerwcu 2023 r. oznakowanie na Rynku w Nowym Sączu zostało zmienione – zniknęły znaki C-12. Przystanki i parkingi stały się legalne.
